Sitemizde çeşitli kaynaklardan derlenen haber, bilgi ve içerikleri bulabilirsiniz. Şikayet ve telif bildirimleriniz için lütfen tıklayın.
Halime Serinçay Albert Einstein 'ın köklü değişiklik niteliğindeki hipotezlerini nasıl oluşturduğuna dair 5 deli fikir deneyi. 20. yüzyılın en kayda değer dahilerinden biri olan Albe...
20. yüzyılın en kayda değer dahilerinden biri olan Albert Einstein, devir niteliğindeki kavramları ortaya atarak bilimin tabiatını her daim değiştirmiştir.
Einstein 'ın en dikkate değerinde özelliklerinden biri, kompleks bilimsel fikirleri gerçek yaşam senaryoları ile kavramsallaştırmasıdır. Einstein, bu senaryolara "Gedankenexperiments" yani düşünce deneyleri ismini vermiştir.
İşte Einstein 'ın çığır açan buluşlarını gösteren birkaç fikir deneyi.
Bu kavram üstünde düşünmeye Einstein 16 yaşında başlamıştır. Uzaya içten kinetik eden bir ışık hüzmesini peşine düşüp takip ederseniz ne olur?
Einstein, bir şekilde ışığı yakalayabilirseniz, ışığın uzayda donduğunu gözlemleyebileceğinizi söylüyor. Lakin ışık donamaz aksi takdirde bundan böyle o ışık olmaz.
Sonunda Einstein, ışığın yavaşlamayacağının her zaman ışık hızında hareket ettiğinin farkına vardı ve bu yüzden birşeylerin değişmesi gerektiğini savundu. Einstein sonunda, değişenin zamanın ta kendisi olduğunun farkına vardı. Bu, onun "izafiyet teorisinin" temelini hazırladı.
Arkadaşlarınız trenin haricen ayakta dururken, siz trenin içinde ayakta durduğunuzu hayal edin, trenin geçişini izleyin. Eğer trenin her iki ucunda yıldırım varsa, arkadaşlarınız bu iki yıldırımı da aynı anda görür. Fakat trende, şimendifer hareket ettiği için siz yıldırımlara daha yakınsınız. Bu yüzden yıldırımları ilk siz görürsünüz, çünkü ışık daha eksik bir mesafeyi kateder. Bu fikir deneyi gösteriyor ki zaman, duran ve kinetik eden kişilere kadar ayrı geçiyor. Einstein 'a kadar vakit ve uzay izafi ve eş zamanlı değil. Bu fikir deneyi, Einstein 'ın izafiyet teorisinin esas taşı niteliğindedir.
Sizinle benzer anda doğan bir ikizinizin olduğunu düşünün. Fakat ikiziniz, doğduğu anda uzay gemisi ile uzaya fırlatılıyor ve az daha ışık hızında hareket ediyor. Einstein 'ın izafiyet teorisine tarafından, siz ve ikiziniz farklı hızlarda yaşlanıyorsunuz. Çünkü ışık hızına yaklaştıkça zaman yavaşlıyor ve ikiziniz daha yavaş yaşlanıyor.
Uzay gemisi dünyaya döndüğünde, siz emekliliğiniz ile uğraşırken, ikiziniz hemen şimdi ergenliğe yeni girmiş oluyor.
Siz bir kutunun içindeyken, dışarıda olup biteni göremediğinizi düş edin. Bir Anda yere düştünüz. Peki ne oldu? Kutu yerçekimi kadar aşağıya mı çekildi? ya da kutu bir halat kadar yukarıya içten ivmelendirildi mi? Reel şu oysa bu iki etkinin sonuçları aralarında bir fark değil. İvmelenme ile yerçekimi benzer şey.
Einstein 'ın önceki savına bakacak olursak, vakit ve uzay mutlak değil. Hareket, zaman ve uzayı etkiliyorsa, yerçekimi ve ivmelenme aynı şey. Bu aramak oluyor ama yerçekimi, zaman ve uzayı fiilen etkiliyor. Einstein 'ın izafiyet teorisinin aka bölümü, yerçekimi etkisinin uzay zamanı bükmesi ile ilgili.
Einstein, kuantum teorisinin büyük taraftarlarından biri değildir. Doğrusu, düşünce deneylerini öne sürerek bunu defalarca çürütmeye çalışmıştır.
Einstein 'ın düşünce deneylerinden biri kuantum dolanıklık ile ilgilidir. Kuantum dolanıklık teorisi, evrende bulunan iki dolanık parc?anın birbirlerine zıt s?ekilde eylemler sergilemesiyle ortaya c?ıkmıs? olan bir teoridir. "Bag?lı" olarak nitelendirilen bu iki ayrı parc?acık, birbirlerinden ne değin uzaktan olurlarsa olsunlar, birisi saat yo?nu?nde do?ndu?g?u? sırada dig?eri saat yo?nu?nu?n tersi yo?nu?nde do?nmektedir.
Bu fikir deneyi için, çift cepheli zahmetsizce, ön ve arka yüz olarak ikiye ayrılabilen madeni para hayal edin. Parayı bakmadan havaya atıp çeviriyorsunuz ve para ikiye ayrılıyor. İkiye ayrılan paranın bir tarafını arkadaşınıza veriyorsunuz, bir tarafı sizde kalıyor. Sonra, arkadaşınız, bir uzay gemisine binip uzaya gidiyor.
Ardından, bozuk paranıza bakıyorsunuz ve elinizde paranın ön yüzü olduğunu görüyorsunuz. Paranın ön yüzü sizdeyse, arkadaki yüzünün de milyarlarca ışık yılı uzağa giden arkadaşınızda olduğunu biliyorsunuz. Şimdi, bu paranın ön ve arka yüzünün değişebildiğini hayal edin. Siz elinizdeki paraya baktığınız aniden, bozuk para ışık hızını geçerek, aniden milyarlarca ışık yılı uzaktaki arkadaşınızın elindeki parayı etkiliyor ve sizin elinizdeki ön surat ile arkadaşınızın elindeki arkadaki çehre yer değiştiriyor.
Kaynak
http,//-sciencealert.com/these-5-crazy-thought-experiments-show-how-einstein-created-his-amazing-hypothesises